Bir Zamanlar Gazeteciydim (Haziran 1968) NOHAP – Recai Oktan

Adana’da Sular Yolu caddesinde yolunuz yerlilerin “Yeni İstasyon” dediği  GAR’ın önünden geçerse, şöyle bir bakın çevrenize; alımlı ve gururlu duruşuyla, aktif olduğu dönemin tarihçesi gibi duran o lokomotifi gözden kaçırmanız olanaksızdır. Selam vermeden geçmeyin sakın. Kara Tren’dir o ve sizin de birlikte yaşanmış bir anınız vardır belki.

——

Üstüne türküler yakılan, hakkında bilmeceler sorulan, sevgilileri, anayı – babayı, çocuğu birbirinden ayıran ya da kavuşturandır o.

Ferhat dağı deler destan olur da dillere; kara tren dağları deler, ovaları yarıp geçer, hem de tatlı bir türkü tutturup, ıslık çalarak, geçilmez denilenden geçer, ulaşılmaz denilene ulaşır ama adı her daim Kara Tren’dir.

Kara Tren’in her seferi binlerce anıya gebedir. Ayrılıkların, kavuşmaların, acıların, sevinçlerin, mutlulukların ya da hüzünlerin tanığıdır. Dili olsa da konuşup, yanıtlasa: Neler görüp, geçirmiştir? Kimleri ayırmış, kimleri kavuşturmuştur? Acılarını, sevinçlerini, gözyaşlarını hangi yellere verdiğini söylese.

İşte Nohap da çuf çuf gittiği dönemlerin sessiz tanığı olarak, durup durur orada. Doğum yılı 1929’dur. Emekli olduğu 1984 yılına değin değişik demiryolu hatlarında çalışmış, arkasına bağlanan vagonlarla yolcu taşımış, şaşkın katarlarla manevra yapmıştır.

Söylemesi kolay! 59 yıllık emek tamı tamamına. “Bana mısın” dememiş, bindirmiş insanları, vagonlarına, sırtlamış yükleri furgonlarına, ora senin, bura benim köyden kasabaya, kasabadan kente koşturmuş yıllar yılı.

“Yeter” demişler bir gün. “Yaşlandın artık, yoruldun koşuşturmaktan; yağmurdan, kardan, sarı sıcaktan, dizlerin tutmaz oldu dağa tepeye tırmanmaktan.”

“Yeter! Artık emeklisin” demişler.

Göndermişler 1987 yılının bahar aylarında Adana’ya, son demlerini bu güzel kentte geçirsin diye.

Yolunuz Adana’da İstasyon önünden geçerse, şöyle bir bakın çevrenize. Alımlı ve gururlu bir lokomotif görürseniz, çağının tanığı, tamam işte o Nohap’tır. Selam vermeden geçmeyin Sakın. Sizin de birlikte yaşanmış bir anınız vardır belki.

TRENLE YOLCULUK KEYFİ:

1968 ŞUBAT AYINDA

ANKARA’DAN ADANA’YA

Ankara’da, Gazetecilik Yüksek Okulu’ndaydık. Dönemin ünlü şairi Şemsi Belli (1925 – 1995), derslerimizden birine, öğretim görevlisi olarak geliyordu. Gazetecilikte de deneyimliydi. O yıllarda Ankara’daki gazetelerin büro ve matbaalarının doluştuğu ünlü Rüzgarlı Sokak’ta, Memleket adlı günlük gazete yayınlıyordu. Ben de dahil bazı arkadaşlarıma stajyer olarak görev veriyordu. TBMM muhabirliğim stajyer olduğum dönemlerde başlar. Anlatacaklarım başka.

Okulda 1967-68 öğretim dönemiydi. İkinci sınıftaydım. Türkiye’nin dört yanından gelmiş, sonradan TRT’de ve değişik gazetelerden adını bileceğiniz Kemal Karacehennem,  Esen Ünür, Mithat Sirmen, Betül Uncular, Atilla Destecioğlu, Gürses Vargül, Kemal Işık, Bekir Coşkun ve daha başka arkadaşlarla birlikte, bir yandan çok sayıda genel kültür ve meslek derslerinin yoğun programına hazırlanıyor; öte yandan, dönemin kız – erkek arkadaşlıklarının başlangıç noktası olan fakülte çaylarına –sınırlı bütçemizin yettiği kadar- katılıp, müzik dinliyor, dans öğreniyorduk.

Adana’dan Ankara’ya sadece “slow” denilen dansla gelmiştim. Diğer danslara gerekirse uyabiliyorum ama hala dansların hepsinin tam öğrendiğimi söyleyemem. Anlatacaklarım bunlar da değil.

Dersler, Memleket Gazetesi muhabirliği ve fakülte çayları derken, 1968 yılı Şubat ayı ve yarıyıl tatili gelmişti. Benim tatilim, gezme – eğlenme değildi. Memlekete gidip, ilk dönemin gıda, giyim eksiklerini tamamlama; aileyle buluşup, özlem giderme ve o dönemde Adana’da arkadaşların birbirini görebildiği Atatürk ve Çakmak caddelerinde uzun yürüyüşler yapmaktı.

Okulumuzda o dönem, Adana merkezinden ve ilçelerinden 8-10 arkadaş vardı. Aramızda konuştuk ve en ucuz yolculuğun trenle yapılacağına ve birlikte gidersek, eğlenceli olacağına karar verdik.

Böylelikle ilginç tren yolculuğunun ön kararı alınmış oldu.

Trenin hareket saatinden önce arkadaşlarla Ankara Garı’nda buluştuk. Sabah saatleriydi. Ben kahvaltı yapmadan gelmiştim. Eve döneceğim için, ailem için ufak tefek hediyeler aldıktan sonra, yedekte çok az para bırakmıştım. “Nasıl olsa eve gidiyorum, yolculukta da para harcanmaz” düşüncesindeydim. Hesaba katmadığım, öngörmediğim ise, bindiğimiz trenin önceden belirlenen “yolculuk süresi”nin olmadığıydı. Trenimiz hareket saatinde kalktı ama varış saati konusunda kimsenin garantisi yoktu.

–

İlk saatler keyifli sohbetlerle, çantada getirilen tavlayla gerçekleştirilen iddialı oyunlarla sıkıntı olmadan geçti. Kahvaltı yapmadığım için, saatler ilerledikçe tedirginlik yaşamaya başlamıştım. Arkadaşlarım kahvaltı yapmıştı ve öğle yemeği için de planları hazırdı: Tren Kayseri’de yolcu indirmek – bindirmek, donanım ve teknik eksiklerini tamamlamak için bir saate yakın duracaktı. Bu istasyonda ünlü Kayseri pastırması ile taze ekmek satılıyordu. Verilen karar, pastırma – ekmek üzerineydi.

Trenin gecikmeli gidişi, Kayseri’ye ulaşma saatimizi iki saat kadar ertelemişti. Açlıktan, başım ağrımaya başladı. Arkadaşlar gülüp – eğlenirken, sıkıntımı dışa vurmamaya çalışıyordum. Sonunda Kayseri tabelasını gördük ve rahatladım. Başımın ağrısı da yok oldu.

Tren durur durmaz, kıtlıktan çıkmış gibi kapıya atıldım. Aşağı indim. Arkadaşlarım da arkadan geldi. Önüme çıkan ilk büfeye yanaşıp, cebimdeki tüm parayı vererek, ekmek – pastırma aldım. Hani o ünlü hicivdeki gibi, yetimin hakkını değil ama ekmekle pastırmayı çatlayıncaya kadar yedim.

Benim Ankara – Adana yolculuğumun keyfi, Kayseri İstasyonu’ndan sonra başladı. Trendeki insanları, çevreyi, doğayı izlemeye başladım. Niğde ve Ulukışla’dan başlayarak, pencereden geriye doğru akan doğanın güzelliği sözcüklerle anlatılacak gibi değildi. Tepeleri karlı Toros Dağları sağımızda, Niğde’nin ve daha sonraki beldelerin yeşil denize benzeyen ovaları solumuzda kalıyordu. Sağımız kış, solumuz bahardı. Ulukışla’dan sonra yaylalar, dereler, dere yanlarındaki yeşillenmiş ağaçları, çiçek açmış erik ve badem dallarını betimlemek için sayfalar doldurmak gerekirdi. O yıllarda bırakın cep telefonunu, manuel fotoğraf makinemiz bile yoktu. Okuldaki fotoğrafçılık derslerinde, okul demirbaşı olan fotoğraf makinelerini kullanıyorduk. En azından benim fotoğraf makinem, fotoğraf makinesine ayıracak param yoktu.

–

Trenimiz, 2.Dünya Savaşı sırsındaki Tarihsel İsmet İnönü – Çörçil görüşmesinin yapıldığı Yenice İstasyonu’ndaki vagonun yanından geçerek Adana’ya doğru giderken, aklımdan, ‘bu seyahati dönüşte Memleket Gazetesi’ne yazarım’ düşüncesi geçti. Adana’ya vardığımızda, önceden beklenenden 4 saat daha geçti, hava kararmıştı.

Eşyalarımızı toplayıp, trenden indik. Evleri uzak olanlar, Adana Garı’nın önündeki fayton arabalara yöneldi. Bizim ev 10 dakikalık yürüyüş uzaklığındaydı. Zaten faytona verecek param da kalmamıştı. Bavulumu sağ elimden sol elime, sol elimden sağ elime defalarca devrederek eve doğru yollandım.

–

Not: Bu yolculuğu Memleket Gazetesi’nde yazamamıştım. Ankara’ya döndüğümüzde Şemsi Belli’nin öğretim görevinden ayrıldığını ve bizim de Memleket Gazetesi’ndeki stajyerliğimizin sona erdiğini öğrenmiştim.

Recai Oktan