Yazı Dükkanı Dergisi Yazı Dükkanı resmi sitesidir.
İZMİR HALK DANSLARI VE KÜLTÜRÜ
Ege bölgesinden söz ederken akla önce efe ve zeybek gelir. Mert, cesur, atılgan, haksızlığa karşı duran kişiler olarak bilinirler. Bölgenin halk oyunları türüne de genel olarak Zeybek adı verilir. Antalya, Burdur, Isparta, Afyon, Eskişehir, Sakarya hattının batı tarafında kalan illerimizde zeybek halk oyunlarının etkileri görülür.
Zeybek ezgileri, tartıma göre “ağır” (9/4’lük ve 9/2’lik) ve “yürük” (hızlı, kıvrak) zeybekler olarak iki gruba ayrılır. Zeybek ezgileri “kadın zeybeği”, “kent zeybeği” ve “kır zeybeği” olarak da sınıflandırılır. Ege’nin birçok yerinde oynanan zeybeğin en ağır ve gösterişli olanlarına Aydın, Muğla ve Manisa illeri ile birlikte İzmir’de rastlanır.
Oyun figürleri, oyuncunun duygu ve becerilerine göre değişir. Bu nedenle tek zeybeklerde aynı oyunu oynayanların yürüyüş, çöküş ve dönüşlerinde farklar görülür. Oyun içindeki sekmeler, diz vurmalar, yürüyüşler, zeybeğin kendine güvenini, dürüstlüğünü, mertliğini ve çevreye meydan okuyuşunu simgeler.
Zeybek oyunları açık alanlarda davul – zurna (ya da klarnet), kapalı ortamlarda ise bağlama ile oynanır. Oyunlara genellikle çift zurna eşlik eder ve biri ezgiyi çalarken diğeri karar sesinde dem tutar.
Oyunun başında, çalınacak ezginin makamında serbest olarak çalınan giriş bölümü bulunur. “Gezinleme” denilen bu bölümde oyuncular, alanda ağır ağır dolanırlar.
Ezgiye girildiği zaman nara atarak oyuna başlarlar. Kadın zeybeklerinde ise, Gezinleme bölümü olmaz ve erkeklere göre daha yürüktür.
Zeybek oyunlarında kollar sağ ayak ileri atılırken yukarıya kaldırılır.
Kollar aksağı oluşturan üçlü vuruşta sallanır, sonra yukarı kaldırılır ve başın yukarısında tutulur. Oyunun bitiminde sol kol indirilir. Vücut hep dik, bakışlar serttir.
Zeybek giysileri, oyunun oynandığı yöreye göre kullanılan renkler, işlemeler, süslemeler, takılar ve diğer aksesuarlar açısından da farklılıklar gösterir.,
Oyun adları, ezginin yakıldığı yöre adı (Çandarlı Zeybeği gibi), yörede ün yapmış kişi adı (İnce Mehmet Zeybeği) ya da sözlü zeybeklerde ezginin ilk mısraı biçimde karşımıza çıkar.
Yöre zeybek oyunlarının en bilinenleri şunlardır;
Arpazlı, Bengi, Bergama Zeybeği, Çakıcı Efe, Çandarlı Zeybeği, Harmandalı, Karaburun Zeybeği, İkiparmak Zeybeği, İnce Mehmet Zeybeği, Koca Solak, Koyundere Zeybeği, Kozak Zeybeği, Kör Bayram, Minarede Ezan Var. Nacakoğlu Zeybeği, Ödemiş Zeybeği, Ötme Bülbül Zeybeği, Sepetçioğlu, Soğuk Kuyu Zeybeği, Somalı Zeybeği, Süslü Jandarma, Tire Zeybeği, Yağcılar Zeybeği, Yalabık Zeybeği, Zahide Molla Zeybeği.
Kaynakça: İZMİR İL KÜLTÜR VE TURİZM MÜDÜRLÜĞÜ – Zeybek Halk Oyunları
Namık Kemal Osmanağaoğlu’nun Bartın Yöresi Halk Kültürü ve Dansları yazısını okumak için tıklayınız.
Namık Kemal Osmanağaoğlu’nun Yazı Dükkanı ve Recai Oktan yazısını okumak için tıklayınız.
Cumhuriyetin kuruluş yıllarında Öğretmenlik mesleğine atılmış bir Cumhuriyet gönüllüsü ve Cilavuz Köy Enstitüsünde Başöğretmen bir babanın oğluyum. İlk ve Ortaokulu Artvin/Hopa’da okudum. Liseyi bir dönemi İstanbul Hayda Paşa Lisesinde ve Karabük Demir Çelik Lisesinde tamamladım. Ankara Eğitim Enstitüsü Sosyal Bilgiler bölümünü ve Sosyal Bilimler Üniv. Coğrafya A.B.D. Bölümünden mezun oldum.
Evliyim ve Sanatçı bir Oğlum var. “İ. Batur Osmanağaoğlu”
1967 – 2010 Yılları arasında Tük Halk Dansları Oyunculuğu ve Eğitimciliği yaptım.
1974 – 1981 Yılları arasında Karabük Spor Kulübünde Boks yaptım.
1989 – 2002 Yılları arasında Kamu Çalışanları Sendikal Hareketinde T. Kamu –SEN’e bağlık T. Enerji-Sen. Y.K.Ü, Demokrat Kamu – Sen’de“DES” Demokrat Eğitimciler SEN. Genel Başkanlığı ve Konfederasyon Başkanlığı yaptım.
1977 – 2001 Yıllarında Türkiye Demir ve Çelik İşletmeleri Genel Müdürlüğünde, Pers. Müdür Yard. ve Genel Müdür Danışmanlığı (Personel İlişkileri),
2001 – 2003 Yılları arasında Milli Eğitim Bakanlığı APK Dairesinde Araştırmacı olarak bulundum ve 2003 Yılında Emekliye ayrıldım.
Yazım hayatıma Sendikacılık döneminde sendika dergisinde ve Toplumsal Düşünce Derneği Genel Başkanlığım dönemimde Toplumsal Düşünce Dergisinde yazmaya başladım.
Şu an basıma hazır hale getirdiğim; “Babamla Sohbet Etmeyi Özledim” Anılar Kitabım, “Sendikal Zihniyet Devimi”, “Atatürk’ten Sonra Türk Siyasetinde Çalkantılı Dönemler” ve “Türk Folkloru ve Türk Halk Danslarına Bakış” kitaplarım bulunmaktadır. Bunların dışında, ülkemizde asıl mantığından uzaklaştırılarak talana dönüştürülen “Özelleştirme” konusunda bir kitap hazırlığı içindeyim.
Etnik kökeni, inancı, kimliği ne olursa olsun yüreğinde Atatürk ve insan sevgisi olan herkesi kucaklarım…
- Manisa Halk Dansları Namık Kemal Osmanağaoğlu - 18 Ocak 2023
- Yazı Dükkanı ve Recai Oktan Namık Kemal Osmanağaoğlu - 12 Ocak 2023
- Zonguldak Yöresi Halk Kültürü ve Dansları Namık Kemal Osmanağaoğlu - 12 Ocak 2023
Bir yorum var
Pingback: Yazı Dükkanı ve Recai Oktan Namık Kemal Karaosmanoğlu -