Tokat Yöresi Halk Dansları Namık Kemal Osmanağaoğlu

Tokat; 6000 yıllık tarihi boyunca farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış ve bu medeniyetlerin izleri ile zengin bir kültür yapısına sahip olmuştur. Hititlerden günümüze üzerinde yaşayan tüm medeniyetlerin izlerini görebildiğimiz bu ilde; Hitit Şehri, Sebastapolis, Tokat Kalesi ve Ali Paşa Camii gibi pek çok tarihi ve kültürel zenginlik mevcuttur.

Tokat kültürünü oluşturan en renkli unsurlardan birisi geleneksel kıyafetlerdir. Yöresel kıyafetlerin kullanımı gün geçtikçe azalsa da, hala varlığını sürdürmektedir.

Geleneksel Tokat giyimi
Tokat’ın geleneksel kadın kıyafetleri; şalvar, bindallı, çarşaf, yazma ve çoraptan oluşur.
Kadife atlasa gümüş tellerle işlenen üst kısmı dar alt kısmı ise geniş Bindallı adı verilen boy elbisesi kırsal bölgelerde hala yaygın biçimde kullanılmaktadır. Gümüş kemer ise Bindallının en önemli aksesuarıdır.
Bindallının en önemli aksesuarıdır.

Tokat’ın mahalli erkek kıyafetleri içerisinde en önemlilerinden birisi kuşkusuz cepken‘dir.
Geleneksel olarak gündüz giyilen, fakat günümüzde daha çok düğünlerde ve özel günlerde şıklığın önemli bir tamamlayıcısıdır. Yakasız gömlek, pantolon ve kuşak, Tokat erkeklerinin diğer mahalli kıyafetlerini oluşturur.
Yüzyıllardan bu yana bozulmadan gelen Tokat halk kültürü içerisinde halk oyunları ise ayrı bir yer tutmaktadır. Tokat halkının sevincini, sıkıntısını ve mutluluğunu motif motif işleyen Tokat yöresi halk oyunları daha çok halay türünden oyunlardır.

Tokat’ta Oynanan -Halk Dansları- Oyunları

Bir toplumun geçmişini günümüze yansıtan en önemli olgulardan birisidir halk oyunları. Tokat; halk oyunları, bilmece ve atasözleri, hikâye ve destanları ile folklorik olarak oldukça zengin bir yöremizdir.

Tokat’a özgü halk oyunları, oyunun özelliğine göre davul zurna, bağlama ya da kaval ile oynanır.
Bu oyunlar genellikle üç bölümden oluşur. Oyunun ilk bölümü ağırlama olarak anılır ve en yavaş bölümdür.

Ardından oynanan yanlama bölümü, yelleme adı verilen hızlı bölüme geçiş niteliğindedir. Yelleme bölümünde yer alan figürler, ağırlama olarak adlandırılan giriş bölümünde yapılan hareketlerin hızlı şeklidir. Ayrıca bu bölüm, çok hareketli ve figür bakımından ise ağırlama ve yanlamadan oldukça farklıdır.

Geyik Oyunu
Tokat’ta oldukça yaygın oynanan geyik oyunu özellikle köy düğünlerinin vazgeçilmezidir. Geyik oyunu; geyik kılığına girmiş ve gözüne iki ayna takılmış bir oyuncunun dans etmesi ve boylu boyunca yere serilmesi ile başlar. Ardından büyü yardımı ile diriltilen oyuncu yeniden oynamaya başlar. Güneş sembolü gibi Hititlere ait bazı sembolik öğelere de yer verilen oyun, kızlı erkekli ve davul zurna eşliğinde oynanır.

Çekirge Oyunu
Çekirgenin sıçramasının taklit edilmesi ile oynanan oyun, yine geyik oyununda da olduğu gibi davul zurna eşliğinde oynanır.

Ellik Halayı
Tokat’ın Almus ve Reşadiye ilçelerinde sadece kadınlar tarafından oynanan oyun; sözlü ve davul-zurna eşliğinde oynanır.

Garkın Halayı
Garkın halayı sadece erkekler tarafından oynanan bir oyun türüdür. Artova’nın Kargın Köyü’nden çıkan bu oyun, Tokat yöresinde oldukça yaygındır.
Tüm bunların yanında Tokat’a özgü halk oyunları yukarıda anlatılanlar ile sınırlı değildir.

Bahsedilenler dışında Tokat yöresine ait;
İbiski Halayı, Kızık Halayı, Lalelim Oyunu, Maşat Halayı ve Omuz Halayı gibi halk oyunları da yer almaktadır.

Kaynakça: Tokat – Türk Toyu

• Yazar
• Son Yazılar

Namık Kemal Osmanağaoğlu

13.04.1951 RİZE/PAZAR İlçesinde doğdum.
Cumhuriyetin kuruluş yıllarında Öğretmenlik mesleğine atılmış bir Cumhuriyet gönüllüsü ve Cilavuz Köy Enstitüsünde Başöğretmen bir babanın oğluyum. İlk ve Ortaokulu Artvin/Hopa’da okudum. Liseyi bir dönemi İstanbul Hayda Paşa Lisesinde ve Karabük Demir Çelik Lisesinde tamamladım. Ankara Eğitim Enstitüsü Sosyal Bilgiler bölümünü ve Sosyal Bilimler Üniv. Coğrafya A.B.D. Bölümünden mezun oldum.
Evliyim ve Sanatçı bir Oğlum var. “İ. Batur Osmanağaoğlu”
1967 – 2010 Yılları arasında Tük Halk Dansları Oyunculuğu ve Eğitimciliği yaptım.
1974 – 1981 Yılları arasında Karabük Spor Kulübünde Boks yaptım.
1989 – 2002 Yılları arasında Kamu Çalışanları Sendikal Hareketinde T. Kamu –SEN’e bağlık T. Enerji-Sen. Y.K.Ü, Demokrat Kamu – Sen’de“DES” Demokrat Eğitimciler SEN. Genel Başkanlığı ve Konfederasyon Başkanlığı yaptım.
1977 – 2001 Yıllarında Türkiye Demir ve Çelik İşletmeleri Genel Müdürlüğünde, Pers. Müdür Yard. ve Genel Müdür Danışmanlığı (Personel İlişkileri),
2001 – 2003 Yılları arasında Milli Eğitim Bakanlığı APK Dairesinde Araştırmacı olarak bulundum ve 2003 Yılında Emekliye ayrıldım.
Yazım hayatıma Sendikacılık döneminde sendika dergisinde ve Toplumsal Düşünce Derneği Genel Başkanlığım dönemimde Toplumsal Düşünce Dergisinde yazmaya başladım.
Şu an basıma hazır hale getirdiğim; “Babamla Sohbet Etmeyi Özledim” Anılar Kitabım, “Sendikal Zihniyet Devimi”, “Atatürk’ten Sonra Türk Siyasetinde Çalkantılı Dönemler” ve “Türk Folkloru ve Türk Halk Danslarına Bakış” kitaplarım bulunmaktadır. Bunların dışında, ülkemizde asıl mantığından uzaklaştırılarak talana dönüştürülen “Özelleştirme” konusunda bir kitap hazırlığı içindeyim.
Etnik kökeni, inancı, kimliği ne olursa olsun yüreğinde Atatürk ve insan sevgisi olan herkesi kucaklarım…

Namık Kemal Osmanağaoğlu son yazıları (Hepsini Gör)

• Manisa Halk Dansları Namık Kemal Osmanağaoğlu - 18 Ocak 2023
• Yazı Dükkanı ve Recai Oktan Namık Kemal Osmanağaoğlu - 12 Ocak 2023
• Zonguldak Yöresi Halk Kültürü ve Dansları Namık Kemal Osmanağaoğlu - 12 Ocak 2023