Zonguldak Yöresi Halk Kültürü ve Dansları Namık Kemal Osmanağaoğlu


Birçok ilde olduğu gibi, Zonguldak adının nereden geldiği hakkında da çeşitli rivayet ve görüşler vardır. Zonguldak kent merkezinin bulunduğu alan eskiden Üzülmez Deresi’nin ağız kesiminde yer alan bir bataklıktı.
İlkçağda “Sandraka/Sandrake” adıyla bilinen köyümsü yerleşme, ilin yerleşim alanı olup, adını Sandra Çayı’ndan (Üzülmez/Zonguldak Deresi) almıştır.
Bir başka görüşe göre, yörenin sazlarla kaplı olması nedeniyle “sazlık, bataklık” anlamına gelen “Zonguralık, Zunguralık, Zongalık, Zungalık” sözcüğü zamanla değişime uğramış, Zonguldak’a dönüşmüştür.
Bu görüşü pekiştiren varsayım ise, sazlık ve bataklığın neden olduğu sıtma hastalığının belirtisi olan “titreten yer” anlamındaki, “Zonklatan” sözcüğünden geldiğine öne sürmektedir. Bir diğer görüşü göre ise kent adını, ocakları ilk işleten Fransız ve Belçika şirketlerince, kentin hemen yanındaki Göl Dağ’ın nirengi noktası alınması sonucu, Göl Dağ kesimi ya da bölgesi anlamına gelen “Zone Gheul Dagh”ın Türkçe okunuşundan almıştır. 1. Zonguldak Kentinin Tarihçesi Kısa bir zamanda şehir merkezi haline gelen Zonguldak’ın tarihi, yörenin tarihinden çok çok yenidir. Şehrin oluşumu, bu havalideki kömür madeninin işletilmesiyle başlamıştır.

ZONGULDAK’TA, HALK MÜZİĞİ VE SÖYLENCELER

Zonguldak yöresi davul ve köçek oyunları yönünden oldukça zengindir. Geçmişte davulcuların omuzlarına astıkları çift davulla oynadıkları söylenir. Göbekleşme, kaşık, zil gibi ayrık düzen oyunları; bağlama, tanbura, cura kemane (tırnak kemanesi), çifttelli, zurna, kaval (dilli, dilsiz), tef, darbuka, zil, kaşık, zilli maşa, tangurdak (koyun çanlarından yapılan çalgı) eşliğinde oynanırdı.

Erkek oyunlarının yok denecek kadar az, parayla tutulan köçeklerin (meyter) ve köçek oyunlarının yaygın olmasının nedeni, erkeğin köyünden ayrı bir işyerinde (kömür ocaklarında) çok ağır koşullarda çalışması, yaşamasıyla ilgilidir. Köyüne izinli gelen erkek eğlenme, oyun gereksinimini parayla köçek yutarak ve onu izleyerek giderir. Bu nedenle yörede köçek ve kadın oyunları yaygındır.
Kadın oyunları giysisi, ritmi ve ezgisiyle kadının zarafetini, hareketliğini, canlılığını simgeler, öne çıkarır.
Çaycuma’da Aman Of, Döktürü Muazzez; Maça Kızı, Biriciksin; Devrek’te Dirgine, Topal Osman; Kdz. Ereğli’de Kestaneci Köyü, Eğrice Meşe; Alaplı’da Sömsöm Yavrum, Kabtaşın Altı Bayır yöreye ait ezgi ve oyunlardır.

Kaynak: İl Müdürlüğü Arşivi Zonguldak

https://youtu.be/L4VC4t6Gxms

Namık Kemal Osmanağaoğlu
0

Bu yazıyı da okuyabilirsiniz

Çocukluk Çağımız Daha Güzeldi Sadi Geyik

Anı

Bir yanıt yazın